Het gelukkigste congres van Nederland

Als je een ieder zijn eigen gelukslied laat zingen dan is aan geluk geen touw vast te knopen – dat is in deze video goed te horen. Gelukkig aan de afzonderlijke presentaties wel. Thema van Het gelukkigste congres van Nederland is: maak serious business van gelukkige medewerkers. Een zaal van 200 mensen, 6 sprekers en 2x een workshop blok. Hoe word je op het werk gelukkiger? Een overzicht van de geluksexperts.

Chiel van der Linden: geluk is de gewoonste zaak van de wereld
Geluksman Chiel van der Linden van MultiplyHappiness opende het congres. Zijn geluk bestaat uit dankbaarheid en een glimlach. Met een Brabantse uitdrukking: ‘een pondje geluk is veel groter dan een kilo verstand’ draait geluk ook vooral om gewoon doen.

Professor Ruut Veenhoven: we leven in een meer-keuze-maatschappij
Professor Ruut Veenhoven (hij wordt wel de geluksprofessor genoemd) van de Erasmus Universiteit geeft aan dat geluk als begrip belangrijker geworden is doordat we tegenwoordig in een meer-keuze-maatschappij leven. Je kan dus veel meer kiezen en je wilt, als individu, de keuze die je maakt afmeten aan het geluk dat het je brengt. Bij organisaties is geluk meer een middel om de productiviteit en maatschappelijk nut te vergroten. De overheid kijkt dan weer naar welk beleid het grootste geluk voor het grootste aantal brengt – gelukkige mensen maken minder ruzie en betalen hun belasting beter.

Hij gebruikt een schema waarin de verschillende vormen van geluk tot uitdrukking komen. Zijn geluksfocus ligt op duurzaam geluk en het leven als geheel. Dat is iets anders dan het kortstondig genieten van een biertje.

Zijn conclusies over geluk: we weten al waardig wat over geluk maar nog niet over geluk op het werk. De huidige metingen over arbeidssatisfactie (b.v. medewerkerstevredenheidsonderzoek) zijn nog onvoldoende in het scheiden van het geluk in de privé situatie met die van op het werk. Nieuwe digitale technieken kunnen hierin een rol spelen.

Later spreken we over Japan waar hij een Quality of Life onderzoek voor heeft gedaan en waar ik in het kader van mijn project al een paar keer naar verwezen heb (Japan heeft een Quality of Life score van slechts 6,2). Zowel Japan als Frankrijk hebben een hiërarchisch gestructureerd schoolsysteem dat persoonlijke ontwikkeling in de zin van iets doen niet stimuleert. Kinderen zijn daardoor minder vrij om iets te doen. Je kan namelijk wel de keuzevrijheid hebben maar je moet ook de stap nemen. Als je het niet doet, of durft, dan word je alleen maar gefrustreerd. Dat komt de Quality of Life aan twee kanten niet ten goede. Multi-keuzevrijheid leidt ook tot keuzestress.

Shane McConnon: a better place to work: it’s all about needs, connect with the employees’ needs
Waarom sta je op om naar je werk te gaan? Shane McConnon gaf een mooie entertainment-presentatie inclusief goocheltrucs. Zijn doel: mensen met een glimlach naar het werk laten gaan. Beter geformuleerd: hoe het beste uit de medewerkers te halen. Dat realiseer je volgens hem door te voldoen aan hun behoeften (‘needs’). Als we daarop aansluiten dan ontstaat er vanuit business perspectief focus. En focus brengt resultaten. Sluiten we niet aan op hun behoeften dan gaan medewerkers klagen.

Die behoeften zijn verschillend voor elk individu. Er zijn wel drie groepen te onderscheiden. Volgens zijn kleurenindeling:

• Blauw: mensen-mensen; gaan voor harmonieuze relaties, verbinding; ze werken voor een persoon – niet voor een organisatie; ze houden van ‘small talk’ en een hug geven
• Rood: resultaatgericht; gaan voor doelen, realiseren van mogelijkheden; ze willen beloond worden (een envelopje met Kerst); geef ze een uitdaging
• Groen: zorgen dat het gebeurt, perfectionistisch, zijn onafhankelijk (biedt ze vooral geen hulp), ze willen graag structuur, geef ze tijd en ruimte

En over sex: blauw zijn de meest gepassioneerde lovers, groen zoeken in de handboeken op hoe het moet en rood ‘they start without you’.

Welke ‘kleur’ herken je in jezelf? Je kan uiteraard ook een mix zijn.

Conflicten ontstaan doordat een ieder zijn eigen behoeften heeft en doordat die niet vervuld worden. People come to work to have their needs fulfilled. Essentieel dus om over deze behoeften met elkaar te praten.

Myrke Stalman; verwerk gedachtenbubbels tot ervaringspunten
Myrke Stalman van Ki-zeN gaf een workshop over een leeg hoofd. Haar conclusie is dat dit niet kan, er zijn altijd gedachten. Wel kan je door meditatie trainen dat de gedachtenbubbels niet de overhand krijgen. Hoe? Door eerst goed te gaan zitten, dan aandacht op de ademhaling en tel op de uitademing van 1 t/m 10 en begin weer bij 1. Raak je de tel kwijt doordat je, zoals ze het zo mooi omschrijft, in een gedachte gaat zitten dan begin je gewoon weer opnieuw met 1. Als je in een gedachte zit, ben je nooit in het nu. De bubbels alleen maar observeren, gewaarworden. En dan worden ze kleiner. Tot een punt. De ervaringen (die de bubbels vertellen) zijn verwerkt. Losgelaten. Er is ruimte in je hoofd. Je concentratie en creativiteit neemt toe. Actief, alert. Ruimte voor nieuwe dingen.

Zelf mediteer ik al meer dan 20 jaar  – in meer of mindere mate – en vond dit erg mooi uitgelegd. Zeker in het kader van m’n puzzel hoe je het Nu kan verenigen met Doelen. Als ik haar later spreek, geeft ze aan dat doelen niet opgelegd moeten worden maar met elkaar bepaald worden. Schoongewoon is zo’n bedrijf waar dat plaatsvindt.

Astrid Elberg: gunnen en vertrouwen: only the heart can touch the heart
Kern van Astrid Elberg haar presentatie is ‘gunnen’. Gunnen is volgens haar onbaatzuchtig geven. Mensen zijn vooral ongelukkig als er iets niet gegund is. Wat is nodig? Vooral vertrouwen. Als er geen vertrouwen, geen geloven in de ander dan komt er een negatieve spiraal op gang waarbij op een gegeven moment zelfs werkprocessen gesaboteerd worden.

Geloven, de ander vertrouwen geven, empathie, compassie. Je moet daar wel opmerkzaam voor zijn. Net als bij Shannon zijn ‘needs’. Je moet de ander zien en waar hij/zij behoefte aan heeft. Mooie quote “We zijn allemaal nieuwsgierig maar niet opmerkzaam”.

De positieve spiraal is: Gunnen, Geloven, Genieten, Groeien. Dit creëert opwaarts potentieel. Zoals Elberg het zegt: met gunnen investeer je in je mensen en ze trekken daarmee anderen positief mee.

Het ligt volgens haar dan bij jezelf door vaardigheden te oefenen in bewustzijn. Niet vanuit sociaal wenselijk gedrag maar je meer diepere ik. Ze zegt: “only the heart can touch the heart”.

Er zat ook een oefening in: de persoon naast je in de ogen kijken. Als je iemand lang in de ogen kijkt, ontstaat er oxytocine, dat is het knuffel- en sekshormoon (werkt vooral goed bij vrouwen die net kinderen gekregen hebben – maar die zaten volgens mij niet in de zaal).

Bob Hutten: geluk als succesformule voor ondernemen
Bob Hutten is een ondernemer van een succesformule: geluk stelt centraal in ‘zijn’ bedrijven: partycatering, bedrijfscatering, ziekenhuisdiensten, evenementen. Er werken inmiddels zo’n 1500 mensen bij Hutten. Er zijn 1600 sollicitanten per week.

Volgens hem is geluk een relatie met elkaar aangaan. Dus de moeite nemen om intrinsiek de relatie op een niveau te brengen. Je talenten inzetten voor de ander. En dan gaan je van reactief naar creatief (de ‘c’ verschuift mooi een paar plaatsen naar voren).

Het geluk van klanten, medewerkers en patiënten staat centraal. Niet de producten of diensten. De voorspelbaarheid is steeds lager aan het worden (wat gaat wel en niet werken over 10 jaar) en de veranderlijkheid ervan is sowieso te groot. De juiste producten en diensten volgen uit de ’gelukkige’ samenwerking van de verschillende partijen en personen.

We gaan volgens Hutten met bedrijfsvoering naar een tijd voorbij operational excellence: Geloven staat centraal. Louter bezielde concepten zijn succesvol [hij doet op google, Facebook, Apple, Tesla, HB]. Wat is daarvoor nodig? Luisteren, inspireren, delen, geven en helpen. Je kan als bedrijf niet ineens de stap maken naar Geloven. Beter is om naar de ‘best practices’ binnen het bedrijf te kijken en op basis daarvan te verbeteren.

Robbert van Bruggen doet onderzoek naar geluk in bedrijfsvoering. Bij Hutten ziet hij hoe het BLG-beleid van Beste, Leukste, Goedste werkt. Deze nieuwe manier van werken heeft volgens hem veel met taal te maken. Eerst de juiste taal en dan pas de vorm. Er is ook alertheid nodig. Je niet verschuilen in de structuur. Binnen bedrijven moet daarvoor wel eerst het ‘Zwarte Gat’ opgelost zijn. Dat is zijn naam voor de onbenoemde (negatieve) dingen die er spelen. Benoemen, zeggen zoals het is en dan komt er ruimte om met elkaar op een betere manier te gaan samenwerken. Op basis van alertheid en verlangen.

Spencer Heijnen: workshop Dankbaarheid
In de workshop van Spencer Heijnen van Purpose+ een oefening in dankbaarheid. Deze oefening stond aangekondigd als De Krachtigste Oefening uit de Positieve Psychologie. In het begin van de workshop temperde Heijnen wel de verwachting. In een begeleide visualisatie word je gevraagd te kijken wie je graag nog een keer wilt bedanken voor iets dat deze persoon voor je gedaan heeft. Daarna schrijf je het op. Vervolgens bel je de persoon om dit te vertellen.

Een mooie oefening. Ik heb ook een briefje geschreven en de betreffende persoon opgebeld. Kreeg een voicemail en die ingesproken. ’s Avonds nog een mailtje gestuurd. Nog geen reactie…

Pieter Hemels: gelukkig op je werk
Pieter Hemels van Hemels en van der Hart: van oudsher een reclamebureau dat zich steeds meer op verandering binnen bedrijven richt. De Energiemaatschappij is daarvan een voorbeeld. Vanuit trainingssessies die gegeven werden bij de directe klanten ontstond er een platform voor ‘energie’ trainingen waar een ieder zich kan aanmelden. Doel is een bijdrage te leveren aan een positieve maatschappij.

De omschakeling bij Hemels van der Hart (HVDH) start bij het weigeren van Unilever als klant omdat ze zelf een ander product lekkerder vonden. Later kwam er een Kompaspaspoort waar men in groepjes van 6-7 ging discussiëren wat hun ongelofelijk gelukkig maakt op het werk. Er waren ook medewerkers die na deze sessies besloten dat hun geluk elders lag dan bij HVDH. Motto is geworden: ‘simpel zijn in alles wat we doen’. Bijvoorbeeld de deur alvast open doen als er een klant bij de receptie komt en onthouden wat de persoon zijn koffievoorkeur is. Het bedrijf heeft een gebruiksaanwijzing opgesteld (net als een gebruiksaanwijzing van een elektrisch apparaat). De medewerkers konden zelf kiezen wie hun manager zou worden. Zo koos catering voor de Creatief Directeur. De medewerker moest zelf aangeven: dit wil ik doen en dit is wat ik van mijn manager nodig heb.

Hemels zijn statement: kan je op visitekaartje zetten wat je echt wilt zijn. Zo niet neem dan ontslag.

Rens ter Weijde: maakbaar en meetbaar geluk binnen organisaties
Rens ter Weijde van Purpose+ kijkt naar geluk met een pragmatische aanpak. Wel met een wetenschappelijke basis maar met de regel dat 80% goed genoeg is als het maar impact heeft. Het heeft tot doel om binnen de organisaties de gelukbeleving te verbeteren. Basis is de positieve psychologie van Seligman. Geluk wordt daarbij gemeten op basis van de volgende dimensies:

• Positieve emoties
• Flow
• Relaties
• Betekenis
• Succes
• Vitaliteit

10% meer geluk is moeilijk meetbaar echter 10% betere relaties: dat kan wel. Binnen deze context is geluk maakbaar. Het Purpose+ programma dat binnen een bedrijf wordt gehouden bevat een brainstorm waaruit concrete acties volgen. Doel is om de Purpose KPIs toe te voegen aan de bestaande KPIs.

Mijn conclusies
Productiviteit is alleen verder te vergroten als we op een andere manier met elkaar op het werk omgaan. Niet alleen vanuit het hoofd maar ook vanuit het hart met elkaar samenwerken. Dat klinkt triviaal. Echter de vergaande regulering en doelenstellen en procesaanpak en efficiëntieverbeteringen lijken een andere kant op te wijzen. Op het gelukscongres klinkt een ander geluid. McConnon geeft praktische tips met als uitgangspunt aansluiten op de ‘needs’ van de medewerkers. Elberg zet ‘gunnen’ centraal. Bedrijven die geluk in vergaande vorm doorgevoerd hebben, zoals een Hutten waar geluk kern van het bedrijf is en een HVDH dat van reclamebureau naar veranderbureau getransformeerd is, zijn daar succesvol mee. Purpose+ werkt voor bedrijven waarbij de positieve psychologie basis is om Purpose KPIs vast te stellen om geluk op de werkvloer te verbeteren. Dat alles in een multi-keuze-maatschappij zoals Prof Ruut Veenhoven omschrijft. Ons hoofd kan al deze afwegingen en keuzes niet meer maken. Daar is ons hart voor nodig. Zeker als we gelukkig willen zijn.