Jan Flameling: het kwaad bestaat niet

Jan Flameling

Filosoof Jan Flameling is een zeer gedreven en kundig spreker, met veel kennis en een eigen filosofische kijk op zaken. Die laat zich misschien wel het beste laat typeren als de Meditatieve oefenpraktijk.

Van Jan heb ik een filosofietraining gehad bij het ISVW. Jaap van den Berg was daar een mede-cursist. Jaap is kunstenaar en heeft in Gouda een project lopen met de titel ‘Waarom gaat het goed in je leven?’. Als onderdeel daarvan is er de tentoonstelling ‘Te midden van goed en kwaad’. En Jan Flameling geeft in dit kader op vrijdagavond 30 oktober een presentatie met als titel ‘Voorbij goed en kwaad’.

 

Een korte samenvatting:

Jan begint zijn presentatie met een oproep tot zwijgen. Vervolgens vraagt hij het publiek naar welke gedachte direct bij het woord ‘kwaad’ naar boven komt. Het gaat direct los in termen als pijn, slecht boef, vernietiging, goed, zelfbeheersing.

‘Kwaad’ is een naam voor iets. En heel belangrijk: het kwaad is geen filosofisch maar een christelijk-theologisch notie. Het is ontstaan in het christelijke kader van straffen en belonen. Dus in een tijd waarin godsdienst steeds minder een rol speelt, kan dit woord eigenlijk geen plek meer hebben.

In de tijd van Plato van Aristoteles was er nog geen woord voor ‘kwaad’. De oude Grieken waren afgestemd op het goede (‘to agathon’). Het goede bestond eruit in je vermogens te oefenen en te ontwikkelen. Jan zegt: net zoals pianospelen.
In de moderne filosofie zoals bij de filosoof Levinas wordt het woord ‘kwaad’ niet meer gebruikt. Simon Chritchely, Levinas kenner, komt met het statement ‘kwaad is een naam dat we gebruiken, het kwaad is een theologisch idee’.
In de oosterse filosofie bestaat er ook geen woord voor kwaad.

Wat is er dan ‘kwaads’ in de tentoonstelling ‘Te midden van goed en kwaad’ als het woord ’kwaad’ niet bestaat? geeft aan dat het iets is dat bedreigt – en dat is iets anders dan ‘het kwaad’. Hoe met deze dreiging om te gaan? Hoe om te gaan met het ongewisse, het (nood)lot? Daarop is zijn antwoord:het kunstwerk van Jaap van den Berg ‘de Zwarte Kubus’. Door te zwijgen (de oproep had hij al aan het begin van de presentatie gedaan). Door de stilte te vinden. Door daar in te oefenen. Het zwijgen als oefenpraktijk. Een meer egoloze dan alleen maar egocentrische houding. Ook van de ander uitgaan in de plaats van alleen van jezelf. De meditatieve oefenpraktijk leidt tot meer naastenliefde.

We hebben het concept van kwaad niet nodig.

 

Zie ook het Quality of Life interview met Jan Flameling: op de drempel staan.

Jan Flameling – LinkedIn
Waarom gaat het goed in je leven?

De zwarte kubus

De zwarte kubus

You may also like...

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Secured By miniOrange